Πώς να βοηθήσω το παιδί μου να μάθει ορθογραφία;

'Ένα συχνό πρόβλημα που παρατηρείται σε παιδιά κάθε ηλικίας και είναι ανεξάρτητο απο την εκπαιδευτική βαθμίδα αυτών, είναι η δυσορθρογραφία. Δυστυχώς ως φαινόμενο παρατηρείται ολοένα και εντονότερα ενώ κατά την άποψή μου θα έπρεπε να εξαλείφεται. 

Προτού όμως  προτείνουμε τρόπους για την αντιμετώπιση της, ας ανιχνεύσουμε τα αίτιά της. 

Πού οφείλεται λοιπόν η τάση των παιδιών, να κάνουν ορθογραφικά λάθη; Πιθανώς να οφείλεται σε:

• Παράλειψη γραμμάτων ή συλλαβών.  
• Αντικατάσταση γραμμάτων ή συλλαβών.
• Λάθη στη χρήση του κεφαλαίου γράμματος.
• Λάθη τονισμού ή παντελής έλλειψη τόνων.
• Λάθη σε βασικούς κανόνες ορθογραφίας.
• Αδυναμία διαχωρισμού ομοιοπρόφορων φωνηέντων, συμφώνων και διφθόγγων.
• Έλλειψη γενίκευσης των κανόνων ορθογραφίας σε όλες τις λέξεις ομοιοκατάληκτες ή παράγωγες.

Ενδέχεται λοιπόν το παιδί να μην έχει κατακτήσει κάποια γνώση, η οποία είθισται να κατακτάται στις πρώτες σχολικές τάξεις, όπως για παράδειγμα ο κανόνας "Τα ρήματα τελειώνουν σε -ω" ή ο σαφής διαχωρισμός για την κατάληξη -ε και -αι. 

Πώς μπορούμε λοιπόν, σε μεγαλύτερες τάξεις -αλλά και μικρότερες- να καθοδηγήσουμε το παιδί με τέτοιον τρόπο ώστε όχι απλά να μάθει τους ορθογραφικούς κανόνες, αλλά να τους κατακτήσει, να τους εμπεδώσει και να είναι σε θέση να τους εφαρμόσει σε κάθε γλωσσικό περιβάλλον; 

1. Πρέπει να βεβαιωθούμε  ότι οι λέξεις που ζητάμε να ορθογραφήσει το παιδί είναι έννοιες σαφώς διαχωρισμένες στο μυαλό του. Δηλαδή πρέπει να κατακτήσει το παιδί τα μέρη του λόγου. 
2. Μπορούμε να λειτουργήσουμε με πινακάκια συνωνύμων, αντωνύμων, παρωνύμων και ομωνύμων. Να προσδιορίσουμε δηλαδή ρητώς τις ορθογραφικές διαφορές μεταξύ λέξεων.
3. Μπορούμε επίσης απο τα σχολικά βιβλία του παιδιού να επιλέξουμε μεμονωμένες λέξεις ή και ολόκληρες παραγράφους και αφού διαχωρίσουμε τα "είδη" των λέξεων να ζητήσουμε στο παιδί να προσπαθήσει να τις ορθογραφήσει. Αυτό ασφαλώς μπορούμε να το κάνουμε αξιοποιώντας και κάποιο άλλο εγχειρίδιο ή λογοτεχνικό βιβλίο, ακόμα και περιοδικό. 
4. Ειδολογική κατάταξη: Αφού πρώτα έχουμε ολοκληρώσει την πρόταση "3" να δώσουμε στο παιδί κάποιες λέξεις αντίστοιχες με αυτές που "έμαθε" και να ζητήσουμε να τις κατατάξει στο είδος τους, βάσει της ορθογραφίας, όπως εκείνο την παρατηρεί. Να δώσουμε, για παράδειγμα, κάποια ρήματα που λήγουν σε -ω, κάποια επιρρήματα που λήγουν σε -ω και την προσωπική αντωνυμία "εγώ". 
5. Μια ακόμη μέθοδος είναι να δώσουμε εναλλακτικές απαντήσεις και να ζητήσουμε απο το παιδί να εντοπίσει αν η γραφή είναι σωστή ή χρειάζεται αντικατάσταση. Για παράδειγμα στο επίρρημα "κάτω", αν το ληκτικό -ω χρειάζεται να αλλαχθεί ή παραμένει. Ή αν στη φράση "Λέγεται παρακαλώ" το -αι είναι σωστό. 
   
6. Στήλες κατάταξης. Αυτό είναι κάτι που το αξιοποιούσαν οι δάσκαλοι του δημοτικού, ωστόσο είναι αξιοποιήσιμη μέθοδος σε κάθε βαθμίδα και άκρως αποτελεσματική. Επιλέγουμε κάθε φορά μια ομάδα καταλήξεων που αποτελεί συχνό πρόβλημα. Μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα στο -ε και -αι ή τα -ι,-υ,-η ή τα -ει και -ι. Μπορούμε να επιλέξουμε τα διπλά σύμφωνα "-μπ, -ντ" ή "-γκ, -γγ" κ.α. Στη συνέχεια τοποθετούμε σε μια πλευρά τις λέξεις που θέλουμε το παιδί να "ορθογραφήσει" με τα κατάλληλα πάντα κενά. Ζητάμε να τοποθετήσει στην κάθε λέξη το φωνήεν, σύμφωνο ή δίφθογγο που λείπει. 
7. Υπαγόρευση με χωρισμό συλλαβών. Αν και ορισμένοι δεν το προσμετρούν στην δυσορθρογραφία, ο λανθασμένος χωρισμός συλλαβών στις λέξεις ταλαιπωρεί πολλά παιδιά. Γι' αυτό αν θέλουμε να βελτιωθεί το παιδί στην ορθογραφία, αφενός ζητάμε να καταγράψει τις καθ΄ υπαγόρευση λέξεις κι έπειτα να τις συλλαβίσει. 
8. Απλοποίηση  στους γραμματικούς κανόνες. Για παράδειγμα, δε χρειάζεται να επαναλαμβάνω διαρκώς πως τα ουδέτερα ουσιαστικά και επίθετα που λήγουν σε -ο γράφονται με όμικρον. Μπορώ να πω πως "όταν μπροστά απο τη λέξη μπαίνει το "το", τότε το "ο/ω" σε αυτή είναι κλειστό (ο). 
9. Οπτικοποίηση. Το να αναφέρω απλώς τη θεωρία και τα παραδείγματα δεν είναι η λύση. Πιο αποτελεσματικό θα ήταν να γράφουμε τους κανόνες και να σχηματοποιώ τη γνώση. Μπορούμε να φτιάξουμε πίνακες, απο χαρτόνι ή όποιο υλικό επιθυμούμε και να καταγράψουμε  τον κανόνα και το παράδειγμα. Τον πίνακα αυτόν τον κολλάμε πάνω απο το γραφείο του παιδιού και το προτρέπουμε να ανατρέχει σε αυτόν όταν δυσκολεύεται. 
10. Αυθόρμητη ορθογραφία. Ζητήστε απο το παιδί σας να γράψει κάτι σε εξωσχολικό χρόνο, σε χρόνο εκτός διαβάσματος. Για παράδειγμα, ζητήστε του να γράψει τη λίστα με τα ψώνια και επιμείνετε σε λέξεις ιδιάζουσες όπως "τυρί", "ψωμί", "απορρυπαντικό" κ.α. Λέξεις όπως το "γάλα" ή το "τοστ" είναι σίγουρο πως θα τις γράψει ορθά. Σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορείτε να κάνετε κάτι αντίστοιχο αλλά σε διαφορετικό γλωσσικό περιβάλλον, λ.χ. να ζητήσετε να σας δακτυλογραφήσει ένα email. 

Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ορθογραφία κατακτάται μέσα απο τη συνεχή επανάληψη και το βιωματική εμπειρία. Δηλαδή, σε καθημερινή βάση ελέγχουμε την ικανότητά μας να ορθογραφούμε μέχρι και σε πολύ απλές λέξεις όπως "μήνυμα" ή "συζήτηση". 

Στους προαναφερθέντες τρόπους δεν έχω συμπεριλάβει την κατάργηση των Greeklish. Θεωρώ πως η τακτική αυτή...θεωρείται αυτονόητη. Για να μάθουμε να γράφουμε σωστά ελληνικά, πρέπει να γράφουμε τουλάχιστον με ελληνικούς χαρακτήρες.